شیرهای خاص
بال ولو HY-LOK
بال ولو سه راهه آلکو
بال ولو الیور سری B6F
بال ولو سه راهه پارکر مدل 4F-B6XJ2-SSP
چک ولو پی کی PK valve check
شیرهای خاص
شیرهای خاص به شیرهایی اطلاق می شود که برای کاربردهای حساس طراحی شده و یا به بیانی دیگر ویژگی های منحصر به فردی دارند که آنها را از شیرهای استاندارد متمایز می کند. به طور کلی وقتی صحبت از شیر های صنعتی در میان است، تیم فنی حساس تر بوده و در مقایسه با سایر اتصالات و تجهیزات فنی نیاز به دقت و تجربه بیشتری می باشند. هدف از دسته بندی شیر های خاص، عملکرد و دقت آن ها در کنترل و تنظیم جریان سیال در خط لوله بوده که به توان در کنار سرعت بالا، بهینه بودن عملیات را تضمین کرده و از ویژگی آن ها به خوبی و با کمترین میزان اتلاف انرژی بهره برد. از جمله این شیر ها می توان به شیر های زاویه ای، شیر های سوزنی، شیر صافی، شیر یک طرفه و شیر قطع کن اشاره داشت که در ادامه بیشتر به آن ها پرداخته می شود.
شیر های زاویه ای (Angle valves)
شیرهای زاویه ای که در طیف گسترده ای از کاربردها استفاده می شوند، با سطح بالایی از سفتی و استحکام تعیین شده و اندازه فلنج آن از DN 5 ISO-KF تا DN 160 ISO-K متغیر است. شیر های زاویه ای را می توان به صورت آلومینیوم و فولاد ضد زنگ طراحی و عرضه نمود و در فعالیت هایی نظیر متالورژی، جوشکاری پرتو الکترونی، خشک کردن اجزا، جداسازی گاز و پر کردن خلاء به خوبی به کار برد. شیر زاویه ای یک بخش ضروری از هر عملیات مکانیکی بوده که برای کنترل جریان، دما و فشار در سیستم استفاده شده و با بادوام و پایداری بالایی که از خود نشان می دهند، از رایج ترین انواع شیرهای صنعتی به نسبت دیگر شیر ها نظیر بال ولو و چک ولو ها هستند.
شیر سوزنی (Needle Valve)
نیدل ولو از جمله شیرآلات صنعتی، از نوع حرکت خطی بوده که برای تنظیم جریان درخط لوله استفاده می شوند. در شیر های سوزنی اگرچه امکان استفاده از محرکهای دیگر برای باز و بسته کردن وجود دارد، اما معمولا این عمل به صورت دستی بوده و بیشتر از دیگر أنواع آن مورد استفاده قرار می گیرند.
شیر سوزنی نام خود را از شکل سوزنی مانند دیسک خود گرفته که به تدریج قطر آن به سمت ساقه افزایش می یابد و هنگام بسته شدن، نوک سوزن از دهانه نشیمنگاه عبور کرده و آنقدر به عبور از دهانه ادامه می دهد تا قطر سوزن به اندازه قطر روزنه شود و در این هنگام شیر به آسانی بسته می شود. به طور کلی شیر های سوزنی بیشتر به عنوان یک تجهیز جانبی در خطوط انتقال و دیگر ولو ها مورد استفاده قرار می گیرند و می توانند با ساختار جمع و جور خود طیف وسیعی از فعالیت های صنعتی را به خوبی پوشش دهد.
شیر صافی(Strainer)
شیر صافی یک نوع شیر است که برای جداسازی و نگهداری ذرات جامد در سیالات استفاده شده و دارای یک صفحه نازک، به عنوان فیلتر است که قادر به جداسازی ناخالصی ها بوده و جریان سیال را تمیز و خالص هدایت می کند. به بیان دیگر شیر صافی به عنوان یک نوع شیر فیلتراسیون عمل میکند و عموماً در خطوط لولهها برای جداسازی ذرات کوچک و بزرگتر از سیال، مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع شیر دارای یک درب یا صفحه برش دار است که ذرات بزرگتر را جمع آوری و جریان سیال را مجبور به عبور از صفحه ای نازک تر کرده و از ورود ذرات غیر مرتبط به سیستم جلوگیری میکند. شیر صافی در صنایع مختلفی مانند پتروشیمی، نفت و گاز، آب و فاضلاب، صنایع غذایی و دیگر بخشهای صنعتی استفاده میشود که با استفاده از آن ها میتوان از لولهها و سیستمها در مقابل خرابی و آسیبهای ذرات جامد محافظت کرد و عمر مفید سیستم را نیز افزایش داد.
شیر یک طرفه( Check valve)
شیرهای یک طرفه از أنواع شیرآلات برگشتی یا غیر برگشتی هستند که با حرکت و فشار سیال باز شده و برای جلوگیری از برگشت فشار به تجهیزات بالادستی مانند پمپ ها و کمپرسورها بسته می شوند. در واقع چک ولو ها به سیال اجازه می دهند تنها در یک جهت جریان را هدایت کرده و به هنگام جلوگیری از بازگشت سیال خط لوله را مسدود سازد چرا که فشار آب موجود در خط لوله سبب آسیب و سایش های عمده در جریان حرکت می شوند و برای جلوگیری از این امر، استفاده از چک ولو ها بسیار توصیه شده اند.
شیر قطع کن(shutdown valves)
شیر قطع کن ها از جمله شیر آلات صنعتی برای متوقف کردن کامل جریان سیالات در یک لوله یا سیستم استفاده شونده می باشند که معمولا برای بستن سریع و کارآمد یک فرآیند طراحی شده و به صورت دستی و یا خودکار می تواند اینکار را انجام دهند. هدف اصلی این شیر ها ارائه روشی قابل اعتماد برای توقف سریع جریانات در یک سیستم می باشد که به منظور جلوگیری از نشت، حوادث و یا جداسازی بخش های خاص به کار رفته ومی تواند در بسیاری از سیستم های صنعتی نظیر صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاه ها وسایر فرآیند های صنعتی مورد استفاده واقع شوند.
شیر کشویی vs شیر سوزنی
- شیرهای سوزنی گرانتر از شیرفلکه کشویی
- افت فشار جریان در شیر سوزنی باز حدودا ۵/۵ برابر بیشتر از شیرفلکه کشویی است.
- باز شدن شیرفلکه کشویی آهسته و به تدریج می باشد اما شیر های سوزنی سرعت عمل بالاتری دارند
- شیرفلکه های کشویی به دلیل طراحی خاص خود معمولا برای سیستم هایی که با بخار سر و کار دارند مناسب نبوده واین در حالی است که از شیرهای سوزنی برای کنترل جریان بخار نیز می توان به راحتی در سیستم و فعالیت های صنعتی استفاده نمود.
- معمولا استفاده از شیرفلکه های کشویی در سیستم های لوله کشی آب بسیار برجسته بوده و در خطوطی که نیاز به قطع و وصل جریان بدون ایجاد سر و صدا باشد، به کار می روند و این در حالی است که شیرآلات سوزنی در سیستم های احتراقی بیشتر مورد استفاده بوده تا سوخت را به اندازه دلخواه در خطوط عبور دهند.
شیر زاویه ای vs شیر قطع کن
شیر قطع کن ها از أنواع ولو های صنعتی هستند که به منظور بستن کامل جریان سیال در داخل لوله به کار رفته در حالی که، شیرهای زاویه ای بیشتر به عنوان تنظیم کننده جریان در لوله کشی ها و صنایع ساختمانی به کار می روند.
جمع بندی
به طور کلی امروزه تنوع فعالیت های صنعتی و نیز حساسیت های موجود در سیستم های مربوطه، سبب شد تا اهمیت ولو ها در بخش کنترل و تنظیم جریان به خوبی برجسته شود و برای کاربرد های خاص و نیاز کاربر بر أساس ویژگی هایی نظیر دما، فشار، محتوای سیال، نوع اتصال و کنترل، متمایز از سایر شیر ها طراحی و عرضه شوند.
بنابراین شیر های خاص به منظور بهبود عملکرد و کارآیی در ایمنی سیستم ها هدف گذاری شده اند و به منظور کاهش افت فشار، تنظیم دقیق جریان وجلوگیری از خطرات جبران ناپذیر در عملیات، در أنواع فعالیت های صنعتی نظیر نفت و گاز، پتروشیمی، دارویی، ساختمانی، کارگاه و … مورد استفاده قرار می گیرند